Wat is Listeria?
Listeria monocytogenes is een bacterie die een ernstige voedselinfectie kan veroorzaken: listeriose. Hoewel deze infectie relatief zeldzaam is, kan ze ernstige gevolgen hebben voor kwetsbare groepen zoals ouderen, pasgeborenen, mensen met een verzwakt immuunsysteem en zwangere vrouwen. In sommige gevallen kan de besmetting leiden tot bloedvergiftiging, hersenvliesontsteking of een miskraam.
Wat Listeria bijzonder risicovol maakt, is dat de bacterie in staat is om te groeien bij koelingstemperaturen. Dit betekent dat koelverse en kant-en-klare producten (RTE: Ready-To-Eat) een verhoogd risico vormen, zeker als ze een langere houdbaarheid hebben en direct geconsumeerd worden zonder verhitting. Denk aan zachte kazen, vleeswaren, salades en gekoelde maaltijden.
Waarom is beheersing van Listeria zo belangrijk?
Voor producenten in de voedingsmiddelenindustrie is het voorkomen van Listeria-besmetting niet alleen een kwestie van voedselveiligheid, maar ook van wettelijke verplichting en merkreputatie. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ziet streng toe op naleving van de normen, onder andere via Infoblad 85, dat specifieke eisen stelt aan de beheersing van Listeria monocytogenes in RTE-producten.
Een onvoldoende onderbouwde houdbaarheid of gebrekkige controle op Listeria kan leiden tot recalls, imagoschade, boetes en – in het ergste geval – gezondheidsincidenten met juridische gevolgen. Zeker voor bedrijven zonder eigen microbiologisch lab of interne expertise, is het cruciaal om een betrouwbare en praktische aanpak te hebben voor Listeria-beheersing.
Ondersteuning vanaf de basis.
Listeria-beheersing begint niet pas bij het eindproduct, maar al bij de ontwikkeling van het recept en productieproces. Juist in die vroege fase is het waardevol om microbiologische risico’s mee te nemen, zodat producten vanaf het begin veilig worden ontworpen – en achteraf geen dure aanpassingen of houdbaarheidsonderbouwingen nodig zijn.
Met behulp van mijn eigen ontwikkelde modelleringstool kan ik op basis van productsamenstelling (zoals pH, Aw en conserveermiddelen) al in een vroeg stadium inschatten of Listeria monocytogenes in een product zou kunnen groeien. Dit bespaart tijd, kosten en voorkomt verrassingen bij validatie of toetsing door de NVWA.
